Nawożenie potasem ziemniaka
Ziemniaki należą do jednych z najważniejszych upraw rolniczych. Ziemniaki są rośliną o najwyższym zapotrzebowaniu na potas. Przy plonach 40 t ziemniaków na 1 ha pobierają łącznie około 300 kg K2O ha-1, z czego około 270 kg K2O ha-1 wynoszonych jest z pola z plonem.
Potas w roślinach, rola potasu dla ziemniaków
Potas występuje w roślinach w największych ilościach. Potas wpływa na zwiększenie ciśnienia osmotycznego, co w konsekwencji przyczynia się do bardziej efektywnego wykorzystania wody, co ma z kolei znaczenie w latach, w których odnotowano dłuższe okresy suszy. Dzięki optymalnemu zaopatrzeniu w potas, rośliny są bardziej odporne na choroby i szkodniki. Poza tym potas wpływa korzystnie na zdrowotność liści, wydajność nawożenia azotowego. Potas ogranicza czarną plamistość oraz skłonności bulw do przebarwień podczas gotowania. Składnik ten podwyższa zawartość kwasu cytrynowego, witaminy C oraz skrobi w bulwach. Potas ogranicza zawartość cukrów redukujących, co stanowi duże znaczenie w przetwórstwie. Potas zwiększa odporność roślin na różnego rodzaju stresy abiotyczne i biotyczne.
Znaczący spadek poziomu nawożenia ziemniaków potasem jest jedną z głównych przyczyn niskich plonów ziemniaków oraz obniżeniem ich jakości. Powoduje to, że ziemniaki źle się przechowują i występują duże ubytki w trakcie przechowywania, co obniża opłacalność produkcji tego gatunku. W przypadku niedoboru potasu w glebie zmniejsza się znacznie pobieranie azotu. Powoduje to w konsekwencji obniżenie wielkości i jakości plonu bulw ziemniaka. W roślinach niedostatecznie zaopatrzonych w potas wzrasta zawartość azotanów, co obniża ich jakość konsumpcyjną.
Zasady nawożenia ziemniaka potasem
Ziemniaki do uzyskania plonu w wysokości 30 t/ha potrzebują pobrać z gleby około 150 kg N, 45 kg P2O5 i 228 kg K2O. Do osiągnięcia wyższego plonu ziemniaki potrzebują proporcjonalnie więcej składników.
Zalecane dawki potasu (K2O/ha) wynikające z zasobności gleby
| Zawartość K2O w glebie (mg/100g) | Przewidywany plon ziemniaków (t/ha) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 25 | 30 | 35 | 40 | ||
| gleby lekkie 10-20% części spławialnych | |||||
| Bardzo niska | <5 | 180 | 214 | 248 | 283 |
| Niska | 5-10 | 180 | 214 | 248 | 283 |
| Średnia | 10-15 | 144 | 178 | 212 | 247 |
| Wysoka | 15-20 | 122 | 156 | 190 | 224 |
| Bardzo wysoka | >20 | 70 | 104 | 139 | 173 |
| gleby średnie 20-30% części spławialnych | |||||
| Bardzo niska | <5 | 228 | 262 | 296 | 330 |
| Niska | 5-10 | 169 | 203 | 238 | 272 |
| Średnia | 10-15 | 134 | 168 | 203 | 237 |
| Wysoka | 15-20 | 111 | 145 | 179 | 213 |
| Bardzo wysoka | >20 | 52 | 86 | 121 | 155 |
Na glebach ciężkich, o silnie rozbudowanym kompleksie sorpcyjnym, na których ryzyko wymywania potasu jest niewielkie, nawozy potasowe można stosować bezpiecznie jesinią,nawet w pełnej zalecanej dawce. Na glebach lżejszych bezpiecznie jest jesienią rozsiać 2/3 zalecanej dawki potasu, a kolejne 1/3 – wiosną. Gdy ryzyko wymycia jest bardzo duże (gleby bardzo lekkie), lepiej jest zrezygnować z jesiennego stosowania nawozów potasowych.
Największe przyrosty plonów bulw ziemniaków w wyniku nawożenia potasem otrzymano na glebie o bardzo niskiej i niskiej zasobności w ten składnik (średnio około 20%). Wyniki te wskazują, że na takich glebach dawka potasu powyżej 200 kg K2O/ha jest ekonomicznie opłacalna.
Opracował dr hab. Wojciech Stępień