Nawożenie potasem rzepaku
Rzepak w Polsce jak i w Europie jest podstawową rośliną oleistą. Rzepak ozimy z plonem 3,5 t nasion z odpowiednią masą słomy pobiera 80 kg P2O5, 186 kg N i prawie tyle samo potasu (180 kg K2O). W okresie jesiennym rośliny rzepaku pobierają do 25% nagromadzonego w okresie wegetacji potasu. Rośliny dobrze odżywione potasem wykształcają jesienią silniejszy system korzeniowy i grubszą szyjkę korzeniową.
Nie do przecenienia jest korzystny wpływ potasu na zwiększenie zimotrwałości roślin, co znacznie zmniejsza ubytki podczas przezimowania. Potas zwiększa również odporność roślin na przymrozki wiosenne, często występujące w maju. Pierwiastek ten bierze udział w sterowaniu gospodarki wodnej. Uczestniczy także w otwieraniu i zamykaniu szparek. Dzięki temu rośliny dobrze zaopatrzone w potas lepiej sobie radzą podczas okresów niedoboru opadów.
Składnik ten decyduje o wykorzystaniu azotu, dlatego rośliny niedożywione potasem mają kłopoty z pobraniem tego pierwiastka, co ogranicza rozwój powierzchni asymilacyjnej rośliny, a to przekłada się na mniejsze plony suchej masy poszczególnych części roślin.
Potas bierze również udział w przemianie i transporcie asymilatów. Korzystnie wpływa na tworzenie ATP – nośnika energii. Stymuluje także proces tworzenia tłuszczu, co objawia się zwiększeniem jego zawartości w nasionach. Bierze udział w gromadzeniu białka. Przy niedostatecznym stopniu odżywienia potasem zawartość białka spada niezależnie od zaopatrzenia roślin w azot. Rośliny dobrze zaopatrzone w potas są także bardziej odporne na porażenie przez choroby grzybowe i atak szkodników. Potas ogranicza także wyleganie roślin. Wpływa również na zwiększanie wydzielania nektaru, przez co wabi owady zapylające rzepak i przyczynia się do obfitego zawiązywania łuszczyn.
Zalecenia nawożenia rzepaku potasem
Wielkość dawek potasu zależy od jakości gleby, jej zasobności w przyswajalną formę składnika a także oczekiwanego plonu nasion i wynosi 50-180 kg K2O/ha w gorszych warunkach glebowych oraz 60-180 kg K2O/ha w lepszych stanowiskach. W przypadku stosowania obornika pod rzepak dawki potasu i fosforu można zmniejszyć o 25-30%.
Dawki fosforu i potasu pod rzepak ozimy, kg/ha (Wałkowski 2005)
|
Zasobność gleby | Kompleksy przydatności rolniczej | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Pszenny bardzo dobry Pszenny dobry Żytni bardzo dobry | Zbożowo-pastewny mocny Pszenny górski | Pszenny wadliwy Żytni dobry
| ||||
| P2O5 | K2O | P2O5 | K2O | P2O5 | K2O | |
| Bardzo niska | 130 | 180 | 130 | 170 | 135 | 180 |
| Niska | 95 | 160 | 90 | 150 | 95 | 150 |
| Średnia | 60 | 140 | 50 | 130 | 65 | 120 |
| Wysoka | 50 | 70 | 45 | 80 | 40 | 70 |
| Bardzo wysoka | 40 | 60 | 35 | 50 | 30 | 50 |
| Oczekiwany plon, t/ha | powyżej 3,5 | 2,5 – 3,5 | poniżej 2,5 | |||
Rzepak jest rośliną neutralną co do chloru, więc do jej nawożenia należy używać wysokoprocentowej soli potasowej. Sól potasową najlepiej jest zastosować w całej dawce pod orkę siewną. Jedynie na glebach lżejszych, na których zachodzi ryzyko wypłukania i dużych strat potasu 2/3 dawki wnosi się jesienią a pozostałą 1/3 wiosną. Podobnie gdy z jakiś powodów nie wykonano nawożenia potasem przed siewem rzepaku to trzeba je przeprowadzić jak najwcześniej wiosną.
Przy ustalaniu dawki potasu obecnie większą uwagę powinno przywiązywać się do poprawy zasobności gleby w potas przyswajalny niż na wielkość nawożenia przedsiewnego tym składnikiem. Należy dążyć do tego, aby doprowadzić zasobność gleby w potas przyswajalny przynajmniej do poziomu średniego.
Opracował dr inż. Arkadiusz Artyszak