Potas i jego światowe zasoby
Potas (symbol K) to pierwiastek chemiczny z grupy metali alkaicznych w układzie okresowym. Potas odkrył w Anglii w 1807 roku Sir Humphrey Davy. Symbol K wywodzi się od łacińskiej nazwy "kalium”. Potas zajmuje ósme miejsce pod względem rozpowszechnienia w wierzchniej warstwie skorupy ziemskiej (procenty wagowe). Występuje on wyłącznie w postaci związków. W przyrodzie istnieje w postaci minerałów, z których najważniejszymi są: sylwin, sylwinit, kainit, karnalit, langbeinit i różnego rodzaju glinokrzemiany. Woda morska zawiera około 0,06% chlorku potasu, co odpowiada 388 gramom K w 1000 kilogramach tej wody. Wchodzi on również w skład licznych minerałów krzemianowych - tworzących pospolite skały. W organizmie człowieka występuje średnio 0,22% tego pierwiastka.
Światowe zasoby potasu
Zasobność złóż potasu na Ziemi ocenia się na 8-9 mld ton. Światowe wydobycie chlorku potasu wynosi 53 mln ton rocznie (dane IFA za 2010 rok). Odkrywane są też nowe złoża.
Wydobycie potasu odbywa się za pomocą trzech głównych metod:
- tradycyjne wydobycie w kopalniach podziemnych,
- wydobycie solanek zawierających sól potasową które na powierzchni poddawane są dalszej obróbce,
- osuszanie wody z Morza Martwego (wytrąca się z niej m.in. sól potasowa).
Ponad 80% znanych rezerw potasu zlokalizowanych jest w 4 państwach: Kanadzie, Rosji, Białorusi i Niemczech (z czego około 32% w Kanadzie, w prowincji Saskatchewan oraz około 36% w Rosji oraz Białorusi - dane IFA za 2010 rok). Po uwzględnieniu wydobycia w Izraelu, USA oraz Jordanii, producenci nawozów potasowych, wywodzący się z grupy siedmiu ww. krajów, zarządzają ponad 90% światowego rynku nawozów potasowych. Poniższy diagram przedstawia geograficzną strukturę zużycia potasu nawozowego na świecie w 2009r.:
Źródło: International Plant Nutrition Institute
Pomimo intensywnego wydobycia i wysokich zasobów potasu, popyt na niego od dłuższego czasu przewyższa podaż i nic nie wskazuje na to, żeby tendencja miała się odwrócić. Najwięcej nawozów potasowych stosuje się w Chinach (6-7 mln ton rocznie i więcej w okresach dobrej koniunktury), Indiach, Brazylii, USA oraz w innych państwach Azji. Rynki o największej konsumpcji potasu z racji braku lub posiadania niewystarczających złóż zmuszone są importować nawozy potasowe.